قطع کتاب و نکاتی که باید بدانید
قطع کتاب، بخشی از محتوای کتاب است. این را ما با سالها تجربه به دست آوردهایم و در ادامه به این موضوع میپردازیم. انتخاب قطع کتاب یکی از مهمترین تصمیمگیریهایی است که برای چاپ کتاب باید به آن توجه کنیم. در انتخاب قطع کتاب، باید به نکات زیادی دقت کنیم.
ما بر اساس تجربه، روشی را به شما آموزش میدهیم که در انتخاب قطع کتاب به شما کمک کنید. آن روش پاسخ به این سوال است: مخاطب کتاب شما کیست؟
برای روشنتر شدن این موضوع، پیشنهاد میکنیم این مقاله را تا انتها بخوانید و اگر هنوز سوالی داشتید، در در بخش نظر، از ما بپرسید تا در سریعترین زمان به شما پاسخ دهیم.
نقش موضوع در انتخاب قطع کتاب
موضوع و محتوای کتاب یکی از مواردی است که باید در انتخاب قطع کتاب یه آن توجه کنید. اینکه کتاب در مورد موضوع جدی مانند تاریخ معاصر است یا یک داستان عاشقانه است یا یک کتاب نفیس مانند شاهنامه است یا کتاب کودک است، در انتخاب قطع کتاب باید در نظر گرفته شود.
لحن و موضوع کتاب
علاوه بر موضوع کتاب، باید به لحن و یا به عبارت سادهتر به نوع ادبیات کتاب هم توجه کنید. مثلا درست است که موضوع تاریخ معاصر، موضوعی جدی است، اما ممکن است نویسنده شما، با نوآوری و دید متفاوت به آن بپردازد.
ممکن است لحن آن طوری نوشته شده باشد که فانتزی باشد یا طنز باشد و یا مخاطبش گروه نوجوان باشد. پس در انتخاب قطع کتاب باید به لحن و نوع نگارش هم توجه کنید.
تعداد کلمات و قطع کتاب
فرض کنیم شما با توجه به موارد بالا، تصمیم گرفتید کتابی را در قطع رقعی (22*14.5) کار کنید. اما انقدر تعداد کلمات کتاب زیاد است که در نهایت، کتاب شما 600 صفحه میشود.
یعنی کتابی با قطع نسبتا کوچک و تعداد صفحات زیاد. خب به طور معمول ظاهر کتاب چیز مناسبی نمیشود. حالا اگر همان کتاب را در یک قطع بزرگتر کار کنید میشود یک کتاب 450 صفحهای. به این ترتیب نسبت طول و عرض کتاب با ضخامت آن همخوانی بهتری دارد.
تاثیر هدف شما از تولید کتاب در انتخاب قطع
گاهی شما برای هدف خاصی کتابی را منتشر میکنید. مثلا قصد دارید مجموعه کتابی منتشر کنید که مخاطبان آن را در کیف بگذارند و در اتوبوس و مترو بخوانند. پس این کتابها بهتر است با سایز مثلا پالتویی منتشر شوند.
هرچه گفتیم را بریزید دور
قطع کتاب تاثیر زیادی در فرم کتاب دارد و این فرم، فضایی را ایجاد میکند و حسی را به مخاطب منتقل میکند.
تمام مواردی که گفتیم، مثالهایی برای شرایط معمول است. گاهی شما با موضوعی خلاقانه و نگارشی خلاق قصد دارید برای مخاطب فضایی خاص را خلق کنید. بنابراین با علم و توجه به موارد بالا، در انتخاب قطع کتاب هوشمندانهتر تصمیم بگیرید.
استانداردهای قطع کتاب
در ادامه انواع استانداردهای قطع کتاب را در دو سایز قبل و بعد از برش آوردهایم. یادآوری میکنیم که کتاب بعد از چاپ از سه طرف حدود 5میلیمتر برش میخورد. پس موقع صفحه آرایی، باید این اندازه را در نظر بگیرید.
قطع وزیری، سایز آن بعد از برش ۲۳.۵ × ۱۶.۵ است و یکی از اندازههای متداول و پرکاربرد در ایران است. این سایز به دلیل اندازه مناسب خود بیشتر برای کتابهای آموزشی و عمومی استفاده میشود.
پیشنهاد برای استفاده در کتابهای درسی، دانشگاهی، آموزشی
قطع رقعی هم یکی از اندازههای متداول برای چاپ کتاب در ایران است. این اندازه معمولا برای کتابهایی که تصویر کمی دارند یا حجم کمتری دارند، استفاده میشود.
در هنگام چاپ قطع رقعی، نوع چاپ بسیار مهم است زیرا اندازه آن در انواع چاپ مختلف ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال، در چاپ افست، ابعاد قطع رقعی معادل 15*22 سانتیمتر است، در حالی که در چاپ دیجیتال، ابعاد آن 14*21 سانتیمتر است.
پیشنهاد برای استفاده در رمان، داستان، شعر و موارد مشابه با این اندازه چاپ میشوند.
قطع رحلی که در واقع همان ساز معروف A4 است، یکی از پراستفادهترین اندازههای کتاب و مجله است. این قطع به سه دسته رحلی کوچک، رحلی متوسط و رحلی بزرگ تقسیم میشود. ابعاد رحلی کوچک ۲۱×۲۸/۵ و ابعاد رحلی بزرگ ۲۴×۳۳ است.
قطع رحلی یکی از استانداردهای پرکاربرد است که در زمینههای چاپ، تبلیغات و صنایع مختلف استفاده میشود.
پیشنهاد برای استفاده در کتابهای آموزشی، کتابهای مرجع، داشنامهها و دایرةالمعارفها
یکی از قدیمیترین اندازههای قطع کتاب، قطع نسخ خطی است که ابعاد آن به صورت مربعی است. همچنین، قطع خشتی به دو دسته خشتی کوچک (19*19 سانتیمتر) و خشتی بزرگ (22*22 سانتیمتر) تقسیم میشود.
البته در اصل هر کتابی در سایز مربع، خشتی است. ولی این دو قطع، بیشتر استفاده میشود.
پیشنهاد برای استفاده در کتابهای هنری، کتابهای کودکان، کاتالوگ و برشور
اندازه قطع جیبی یا بغلی معمولاً 11*15 سانتیمتر است. در چند سال اخیر، قطع کتاب جیبی یا بغلی به علت قابلیت حمل و نقل آسان آن، بسیار محبوب شده است. این نوع قطع ابعاد کوچکی دارد که به راحتی میتوان آن را در جیب یا کیف قرار داد.
پیشنهاد برای استفاده در کتابهای شعر، دعا و متون کوتاه
قطع کتاب پالتویی نیز به مانند قطع جیبی است، با این تفاوت که طول آن بلندتر از طول قطع کتاب جیبی است. این اندازه بزرگتر امکان قرار دادن مطالب بیشتر در یک صفحه را فراهم میکند و هزینه چاپ را کاهش میدهد. اندازه سایز کتاب پالتویی کوچک 10*19 و سایز قطع پالتویی بزرگ 11.5*22 است.
پیشنهاد برای استفاده در کتابهای شعر، دعا و متون کوتاه
بعضی از کتابها با اندازه 6*12 سانتیمتر به عنوان قطع کتاب حمایلی شناخته میشوند. این نوع کتابها به عنوان کتابهای دعا و متون مذهبی کاربرد دارند.
پیشنهاد برای استفاده در کتابهای شعر، دعا و متون کوتاه
با اندازه استاندارد 7*12 سانتیمتر چاپ میشود و برای چاپ کتابهای دعا و سورههای قرآن کاربرد دارد که در جانماز قرار میگیرند.
به کتابهایی گفته میشود که از طرف طول باز میشوند و از طرف عرض شیرازه بندی شدهاند. این نوع قطع برای راحتی خواندن و استفاده از کتاب مناسب است.
پیشنهاد برای استفاده در ژورنال و کتاب عکس
قطع کتاب | قبل از برش (cm) | بعد از برش (cm) | تعداد صفحه در فرم | کاغذ شیتبندی |
وزیری | ۲۴.۵ × ۱۷ | ۲۳.۵ × ۱۶.۵ | ۸ | ۵۰×۷۰ |
رقعی | ۲۲ × ۱۴.۵ | ۲۱ × ۱۴ | ۸ | ۶۰×۴۵ |
رحلی | ۲۹.۵ × ۲۱.۵ | ۲۸.۵ × ۲۱ | ۴ | ۴۵×۶۰ |
رحلی بزرگ | ۳۴ × ۲۴.۵ | ۳۳ × ۲۴ | ۴ | ۵۰×۷۰ |
خشتی | ۲۲ × ۲۱.۵ | ۲۱ × ۲۱ | ۶ | ۵۰×۷۰ |
خشتی کوچک | ۲۰ × ۱۹.۵ | ۱۹ × ۱۹ | ۶ | ۶۰×۴۵ |
جیبی یا بغلی | ۱۵ × ۱۰.۵ | ۱۴ × ۱۰ | ۱۶ | ۶۰×۴۵ |
پالتویی | ۲۳ × ۱۲ | ۲۲ × ۱۱.۵ | ۱۲ | ۵۰×۷۰ |
پالتویی کوچک | ۱۹.۵ × ۱۱ | ۱۹ × ۱۰ | ۱۲ | ۶۰×۴۵ |
دیدگاه شما